Niemcy, będąc znaczącym graczem na międzynarodowej scenie handlowej, podjęły ważny krok w zakresie odpowiedzialności przedsiębiorstw za przestrzeganie praw człowieka i ochronę środowiska. Od stycznia 2023 roku obowiązuje tam ustawa o zachowaniu należytej staranności w łańcuchu dostaw (SCDDA). Przepisy te mają znaczący wpływ na rynek krajowy, ale i na polskie podmioty współpracujące z niemieckimi przedsiębiorcami.
Ustawa SCDDA i etapy jej wdrożenia
Wprowadzenie przepisów ustawy Gesetz über die unternehmerischen Sorgfaltspflichten in Lieferketten odbywa się w dwóch fazach.
Faza pierwsza – od stycznia 2023 roku
W pierwszej fazie, która rozpoczęła się w styczniu 2023 roku, ustawą zostały objęte przedsiębiorstwa z siedzibą w Niemczech oraz niemieckie oddziały zagranicznych firm zatrudniające ponad 3000 pracowników.
Faza druga – od stycznia 2024 roku
W drugiej fazie, rozpoczynającej się w styczniu 2024 roku, wymóg odnoszący się do liczby zatrudnionych osób zostanie obniżony do 1000 pracowników. Tym samym, większa liczba przedsiębiorstw będzie musiała dostosować się do przepisów SCDDA. Szacuje się, że ustawa, określana również jako Lieferkettengesetz (LkSG), obejmie ok. 2900 firm.
Etyczny biznes – wymogi i procedury
Niemiecka SCDDA wprowadza szereg wymogów, które przedsiębiorstwa muszą spełnić, aby zapewnić należyte zarządzanie ryzykiem i ochronę praw człowieka oraz środowiska w łańcuchu dostaw. Oto główne elementy tych wymogów:
- przeprowadzenie analizy ryzyka i stworzenie lub dostosowanie systemu zarządzenia ryzykiem – firmy muszą dokładnie ocenić ryzyko związane z naruszeniem praw człowieka lub szkodami środowiskowymi, które mogą być wynikiem ich działalności,
- środki zapobiegawcze i naprawcze – na podstawie analizy ryzyka przedsiębiorstwa muszą podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze i naprawcze, w celu jego minimalizacji,
- mechanizm składania skarg – firmy zobowiązane zostały do stworzenia procedury, a także kanałów, które pozwalają pracownikom, dostawcom i innym zainteresowanym stronom zgłaszać ewentualne naruszenia,
- raportowanie – wszystkie wynikające z nowej regulacji działania muszą zostać udokumentowane. Przedsiębiorcy są zobligowani również do składania corocznych raportów z podjętych działań.
Kary i konsekwencje za nieprzestrzeganie przepisów
Kontrola przestrzegania SCDDA leży w zakresie Federalnego Urzędu Kontroli Gospodarki i Eksportu (BAFA). Za niedostosowanie się do przepisów ustawy urząd może nałożyć karę finansową, sięgającą do 8 milionów euro. Z kolei firmy, których roczny obrót przekracza 400 mln euro, mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 2% rocznego obrotu.
Wpływ na polskich przedsiębiorców
W sytuacji, gdy niemiecka firma otrzyma potwierdzoną informację o naruszeniu przepisów przez dostawców, również ma obowiązek zareagować. Jasno widać tu zatem wpływ ustawy na mniejsze podmioty w łańcuchu dostaw, a wśród nich polskich przedsiębiorców współpracujących z niemieckimi. Stąd też polskie firmy handlowo powiązane z podmiotami z Niemiec powinny liczyć się z koniecznością zweryfikowania własnych procedur i wewnętrznych standardów objętych zakresem ustawy SCDDA, także w stosunku udostępniania pracownikom kanałów umożliwiających im zgłaszanie nieprawidłowości.
