Standardy ESRS w przedsiębiorstwie

Wprowadzenie nowego obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach to ważny krok w kierunku transparentności działań firm i ich odpowiedzialności wobec środowiska oraz społeczeństwa. European Sustainability Reporting Standards (ESRS) stanowią kompleksowe ramy dla przedsiębiorstw, które muszą spełniać wymogi dyrektywy CSRD. W tym artykule szczegółowo omawiamy ESRS 1, który pełni rolę „przewodnika” po pozostałych standardach. 

Co trzeba wiedzieć o standardach raportowania zrównoważonego rozwoju?

Standardy ESRS to europejskie wytyczne, które od 2024 roku obowiązują wszystkie duże przedsiębiorstwa podlegające dyrektywie CSRD. Składają się one z dwóch głównych grup: standardów przekrojowych (ESRS 1 i ESRS 2) oraz standardów tematycznych, które obejmują obszary środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego. Te kompleksowe wytyczne mają na celu ujednolicenie podejścia do raportowania zrównoważonego rozwoju w całej Unii Europejskiej.

System compliance w organizacjach musi być dostosowany do wymogów ESRS, aby zapewnić zgodność z nowymi standardami.

Główne pojęcia

• Podwójna istotność: ocena zarówno wpływu, jak i znaczenia finansowego danej kwestii.
• Łańcuch wartości: pełen zakres działań, zasobów i relacji związanych z modelem biznesowym przedsiębiorstwa.
• Należyta staranność: proces identyfikacji i minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko oraz społeczeństwo.

Jaka jest podstawa prawna standardów ESRS?

ESRS zostały opracowane przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) i przyjęte w formie rozporządzenia delegowanego Komisji Europejskiej. Standardy te obowiązują bezpośrednio we wszystkich krajach UE, co eliminuje potrzebę dodatkowej implementacji na poziomie krajowym. Są dostępne we wszystkich językach urzędowych Unii, w tym także w języku polskim.

Dlaczego mówimy o raportowaniu zrównoważonego rozwoju, a nie raportowaniu niefinansowym?

Choć określenie „raportowanie niefinansowe” jest nadal powszechnie używane, dyrektywa CSRD jednoznacznie wskazuje, że jest ono nieprecyzyjne. Termin „niefinansowe” może sugerować, że dane informacje są mniej istotne z punktu widzenia finansowego, co w dzisiejszych czasach jest mylące. Dlatego coraz częściej mówimy o „raportowaniu zrównoważonego rozwoju”, które lepiej oddaje rzeczywisty zakres i znaczenie tych danych.

Gdzie warto szukać szczegółowej wiedzy o standardach ESRS?

EFRAG opracowuje standardy ESRS i dostarcza dodatkowe materiały pomocnicze, takie jak wytyczne, platformę Q&A oraz projekty standardów sektorowych. Te dokumenty wspierają firmy w procesie adaptacji do nowych wymogów raportowania. Zalecane jest regularne śledzenie publikacji na stronie EFRAG, aby być na bieżąco z nowymi aktualizacjami i wytycznymi.

Czy standardy ESRS dotyczą także MŚP?

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) będą miały do dyspozycji uproszczone wersje standardów ESRS, które pozwolą im na dostosowanie się do wymogów CSRD. Dla MŚP, które nie podlegają CSRD, przewidziano dobrowolne standardy VSME ESRS. Mają one na celu ułatwienie gromadzenia danych, zwłaszcza w przypadku, gdy firma jest częścią łańcucha wartości większych przedsiębiorstw. 

Chodzi o to, że nawet jeśli MŚP nie jest zobligowana przepisami do raportowania ESG, to będąc powiązana biznesowo z dużą organizacją raportującą, musi też przekazywać stosowne raporty.

Ogólne wymagania dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju

ESRS 1 jest podstawowym standardem, który definiuje, jak przygotować sprawozdanie dotyczące zrównoważonego rozwoju. Określa on m.in.:

• Strukturę raportu.
• Wymogi dotyczące jakości informacji.
• Proces oceny podwójnej istotności.
• Zasady ujawniania danych dotyczących łańcucha wartości.

Struktura ESRS 1 jest precyzyjnie określona i składa się z dziesięciu głównych rozdziałów, obejmujących zarówno wymogi obligatoryjne, jak i szczegółowe dodatki, które precyzują, w jaki sposób raportować konkretne kwestie.

Ocena podwójnej istotności: Jakie informacje raportować?

Ważnym elementem raportowania zgodnie z ESRS jest ocena podwójnej istotności. Zmiany klimatu, choć teoretycznie podlegają ocenie istotności, w praktyce są niemal zawsze uznawane za kluczowe. Jeżeli firma uzna, że jakiś temat, np. zmiany klimatu, jest nieistotny, musi przedstawić szczegółowe uzasadnienie takiej decyzji. Dzięki analizie podwójnej istotności przedsiębiorstwo identyfikuje te kwestie zrównoważonego rozwoju, które mają dla niego największe znaczenie.

Jak identyfikować i minimalizować ryzyko?

Proces należytej staranności to podstawowy element ESRS 1. Przedsiębiorstwa są zobowiązane do identyfikacji oraz minimalizacji negatywnego wpływu swojej działalności na środowisko i społeczeństwo. Chociaż standard nie narzuca konkretnej metody działania, odwołuje się do międzynarodowych wytycznych, które mogą pomóc firmom w opracowaniu skutecznych procedur. 

Kto powinien brać udział w procesie zarządzania zrównoważonym rozwojem?

Zarówno ocena podwójnej istotności, jak i proces należytej staranności wymagają uwzględnienia opinii interesariuszy. Zdefiniowani jako „zainteresowane strony”, interesariusze obejmują m.in. pracowników, klientów, dostawców, inwestorów oraz lokalne społeczności. Każda firma powinna zidentyfikować swoje kluczowe grupy interesariuszy i odpowiednio je zaangażować, np. poprzez ankiety, panele dyskusyjne czy wywiady.

Co to znaczy, że raportowanie obejmuje łańcuch wartości?

Raportowanie zgodnie ze standardami ESRS wymaga analizy całego łańcucha wartości, co oznacza, że przedsiębiorstwo musi uwzględnić nie tylko swoje bezpośrednie operacje, ale także działania swoich dostawców i partnerów biznesowych – o tym warunku pisaliśmy powyżej, w kontekście MŚP.

Szczegółowe wytyczne dotyczące raportowania łańcucha wartości znajdują się w ESRS 1.

Czy obowiązek raportowania oznacza konieczność wdrażania polityk?

Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju nie oznacza automatycznie konieczności wdrażania określonych polityk czy działań. Firma powinna jednak ocenić, czy jej obecne praktyki są zgodne z oczekiwaniami zawartymi w standardach ESRS. W praktyce, wiele firm będzie musiało dostosować swoje działania, aby spełnić nowe wymogi raportowania. Jednym z takich działań jest wdrożenie systemu ochrony sygnalistów. Postaw na whiblo – sprawdzone rozwiązanie, wykorzystywane m.in. przez UOKiK

 

Źródło ilustracji tytułowej: unsplash.com