Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów wprowadza obowiązek stworzenia systemów, które zapewniają bezpieczne kanały do zgłaszania nieprawidłowości. Ochrona ta ma na celu zapobieganie działaniom odwetowym wobec osób zgłaszających naruszenia. Wdrożenie takiego systemu chroni nie tylko sygnalistów, ale także organizację przed poważnymi konsekwencjami prawnymi i wizerunkowymi. Ustawa przewiduje też sankcje za niewdrożenie systemu ochrony sygnalistów.
Obowiązek wdrożenia systemu ochrony sygnalistów
Ustawa nakłada obowiązek wdrożenia systemu ochrony sygnalistów na wszystkie podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób. Dotyczy to zarówno sektora prywatnego, jak i publicznego. Organizacje te muszą ustanowić procedury wewnętrzne umożliwiające zgłaszanie naruszeń prawa. Dotyczy to również firm działających w szczególnych branżach, takich jak finanse, transport, czy ochrona środowiska, gdzie próg zatrudnienia nie ma znaczenia.
Sygnalista to osoba, która zgłasza nieprawidłowości w miejscu pracy. Informuje o naruszeniach prawa, które mogą szkodzić interesowi publicznemu lub konkretnej organizacji. Sygnalistami mogą być pracownicy, współpracownicy, a nawet osoby ubiegające się o pracę. Ich rola jest ważna, ponieważ pomagają ujawniać działania niezgodne z prawem, takie jak korupcja, oszustwa finansowe czy naruszenia bezpieczeństwa.
Przepisy karne Ustawy o ochronie sygnalistów
Kara za niewdrożenie procedury zgłaszania naruszeń na czas jest określona w art. 58 ustawy o ochronie sygnalistów. Zgodnie z tym przepisem, osoba odpowiedzialna za ustanowienie procedury zgłoszeń, która nie ustanowiła jej zgodnie z wymogami ustawy lub nie zrobiła tego w wyznaczonym terminie, podlega karze grzywny.
Ale to nie wszystkie sankcje, jakie wymienia ustawa. Rozdział 6 Ustawy o ochronie sygnalistów przewiduje sankcje za
- działania mające na celu utrudnienie lub uniemożliwienie zgłoszeń,
- działania odwetowe,
- ujawnienie tożsamości sygnalisty,
- fałszywe zgłoszenia
- naruszenia związane z ustanowieniem procedur zgłoszeń.
Osoby odpowiedzialne mogą być ukarane grzywną, ograniczeniem wolności, a w poważniejszych przypadkach, karą pozbawienia wolności do trzech lat. Sankcje te mają na celu zapewnienie ochrony sygnalistów oraz wymuszenie zgodności z przepisami ustawy, w tym terminowe wdrożenie odpowiednich procedur. Z drugiej strony Ustawa jasno precyzuje, że fałszywe zgłoszenia publiczne są zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Jak uniknąć sankcji?
Wdrożenie systemu ochrony sygnalistów zgodnego z przepisami to pierwszy krok, aby uniknąć sankcji. Upewnij się, że Twoja organizacja ma jasno określone procedury wewnętrzne, które umożliwiają bezpieczne zgłaszanie naruszeń. Procedury te powinny być łatwo dostępne dla wszystkich pracowników i jasno komunikowane. Warto również regularnie aktualizować te procedury, aby były zgodne z najnowszymi wymogami prawnymi i najlepszymi praktykami. Pamiętaj, że system powinien obejmować nie tylko zgłaszanie naruszeń, ale także mechanizmy ochrony przed działaniami odwetowymi.
Ważnym elementem skutecznego systemu ochrony sygnalistów są szkolenia. Zapewnij, że wszyscy pracownicy, a zwłaszcza kadra zarządzająca, są świadomi swoich obowiązków wynikających z ustawy. Szkolenia powinny obejmować aspekty prawne i praktyczne wskazówki dotyczące postępowania w przypadku otrzymania zgłoszenia o naruszeniu. Regularne szkolenia pomagają budować kulturę organizacyjną opartą na transparentności i odpowiedzialności.
Aby mieć pewność, że system ochrony sygnalistów jest zgodny z prawem, warto skorzystać z pomocy ekspertów. Konsultacja ze specjalistami w zakresie ochrony sygnalistów oraz compliance pomoże uniknąć błędów, które mogą prowadzić do sankcji. Eksperci pomogą w ocenie istniejących procedur i ich dostosowaniu do nowych wymogów prawnych.
Chcesz wdrożyć system ochrony sygnalistów w swojej organizacji? Wykorzystaj zaawansowane możliwości platformy whiblo.
Poznaj ofertę lub zarezerwuj bezpłatną konsultację.
Źródło ilustracji tytułowej: unsplash.com
