Czym jest ujawnienie publiczne i jakie mogą być jego konsekwencje dla sygnalisty? Decyzja o ujawnieniu informacji o naruszeniach prawa może wiązać się z szeregiem obaw i niepewności, dlatego tak ważne jest, aby sygnaliści mieli pełną świadomość tego, czym jest ujawnienie publiczne.
Czym jest ujawnienie publiczne?
Ujawnienie publiczne polega na przekazaniu informacji o nieprawidłowościach w organizacji lub zagrożeniach dla interesu publicznego do wiadomości publicznej. Ma do niego prawo sygnalista, który zgłosił naruszenie kanałem wewnętrznym lub zewnętrznym, a organizacje nie podjęły działań wyjaśniających lub naprawczych. Ujawnienie publiczne może być zrealizowane przez ujawnienie nieprawidłowości mediom tradycyjnym lub internetowych. Sygnalista może się zwrócić także do organizacji chroniących prawa człowieka. W odróżnieniu od zgłaszania wewnętrznego lub zgłaszania naruszeń do odpowiednich organów publicznych, ujawnienie publiczne jest zazwyczaj traktowane jako ostatnia deska ratunku, w sytuacji gdy inne metody nie przynoszą rezultatów.
Jak dokonać ujawnienia publicznego naruszenia prawa?
Sygnalista może dokonać ujawnienia publicznego, wybierając jedną z trzech metod:
- jawnie – ujawnienie jawne polega na publicznym ujawnieniu informacji, przy czym tożsamość sygnalisty jest znana i jawna. Sygnalista decyduje się na podanie swojego imienia i nazwiska, a często również innych danych,
- poufnie – ujawnienie poufne polega na przekazaniu informacji w sposób, który chroni tożsamość sygnalisty przed szerszą publicznością. Tożsamość sygnalisty jest znana tylko określonym osobom lub instytucjom, które zajmują się zgłoszeniem,
- anonimowo – ujawnienie anonimowe polega na przekazaniu informacji bez ujawniania tożsamości sygnalisty. Sygnalista pozostaje całkowicie anonimowy, a jego tożsamość jest nieznana zarówno odbiorcom informacji, jak i mediom.
Sygnalista, w trosce o własny interes i bezpieczeństwo, powinien znać sposoby zgłaszania naruszeń. Świadczy o tym opis przypadku ujawnienia danych sygnalistki.
Ochrona danych osobowych zgłaszającego – kiedy podlega ochronie według Ustawy o ochronie sygnalistów?
Unijna dyrektywa o ochronie sygnalistów obejmuje również przypadki ujawnienia publicznego, ale pod pewnymi warunkami. Sygnalista będzie prawnie chroniony przed działaniami odwetowymi, jeżeli zaistnieje jedna z poniższych sytuacji:
- sygnalista dokonał zgłoszenia wewnętrznego i zewnętrznego lub wyłącznie zgłoszenia zewnętrznego, ale nie przyniosło to należytych rezultatów: nie podjęto odpowiednich działań we właściwym czasie, nie przekazano sygnaliście informacji zwrotnej na temat podjętych działań lub ich braku w określonym terminie,
- sygnalista ma uzasadnione podstawy, by twierdzić, że:
- naruszenie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla interesu publicznego, np. istnieje ryzyko zaistnienia sytuacji kryzysowej lub nieodwracalnej szkody,
- naruszenie dotyczy poważnych zagrożeń dla zdrowia publicznego, bezpieczeństwa publicznego, środowiska lub innych kwestii o znaczeniu publicznym,
- istnieje uzasadniona obawa przed represjami w przypadku zgłoszenia naruszenia przez wewnętrzne lub zewnętrzne kanały, np. ryzyko zwolnienia z pracy, degradacji lub innej formy represji zawodowej czy inne formy nacisku, ale też chociażby obawa przed zniszczeniem dowodów czy istnieniem zmowy.
Chcesz wdrożyć system ochrony sygnalistów w swojej organizacji? Wykorzystaj zaawansowane możliwości platformy whiblo.
Poznaj ofertę lub zarezerwuj bezpłatną konsultację.
Źródło ilustracji tytułowej: unsplash.com
